Dotyk Julii - Tahereh Mafi

Nasz świat w powieściach kończył w różny sposób: a to coś w niego uderzyło, a to ktoś najechał, tym razem jednak ludzie zniszczyli go sami. W tym nowym świecie, gdzie nie ma już regularnie występujących pór roku, żywności brakuje a ludzie nie mają warunków do życia, mieszka sobie dziewczyna, która potrafi zadawać ludziom ból, a nawet ich zabijać, dotykiem. Pierwsza myśl – o, to będzie fajne. Po chwili – ale coś takiego już chyba było, może nie dokładnie takie samo, ale podobne. I co teraz? Cóż to autorka takiego wymyśliła, że jej powieść robi furorę?

Siedemnastoletnia Julia od prawie roku przebywa w ciemnej celi szpitala dla obłąkanych. Kiedy kilka lat wcześniej dotknięty przez nieświadomą swojego przekleństwa/daru dziewczynę mały chłopiec zmarł w męczarniach, życie Julii przestało być normalne i z początku po prostu osamotniona, po pewnym czasie umieszczona została tam, gdzie nikomu nie mogła zagrozić. Jednak pewnego dnia w jej celi pojawia się Współlokator – chłopak w jej wieku, który kogoś jej przypomina. Kiedy po niedługim czasie okazuje się, że pobyt w szpitalu był jedynie testem, a Adam, którego Julia zaczęła uważać za przyjaciela, pracuje dla człowieka, który wkrótce staje się jej największym wrogiem, dziewczyna ma niemały problem, bo Warner ma wobec niej niezbyt przyjazne zamiary a Adam najwyraźniej coś ukrywa…

… i oczywiście już po kilku czy kilkunastu dniach okazuje się, że Adam jest na zabój zakochany w Julii a Julia bezgranicznie kocha Adama. Nie mogłoby być inaczej. Choć tego typu powieści obecnie chyba nie mogą obejść się bez wątku miłosnego, ten przedstawiony w „Dotyku Julii” wydał mi się dość przerysowany, powiedziałabym nachalny, uparcie wpychający się na pierwszy plan i nierzadko przesłaniający ważniejsze dla powieści wydarzenia. Wiem, że to nosi znamiona narzekania, ale dobrze, ja rozumiem, że ona go kocha, że on kocha ją, zapamiętałam za pierwszym razem, przypominanie mi o tym co chwilę było całkowicie zbędne. Jakby tego było mało, właściwie po kilku dniach znajomości bohaterowie tak się kochają, że od razu lądują w łóżku (na razie w tym sensie całkowicie dosłownym, ale…). Tyle narzekania. Na razie.

Chociaż nie. Największym problemem z „Dotykiem Julii” jest to, że jest to powieść bardzo nierówna, tak bym to określiła. Na samym początku autorka w jakiś sposób zainteresowała mnie historią dziewczyny, choć niezbyt oryginalną, to jednak dość ciekawą, by po kilkunastu stronach zmusić mnie do zastanowienia się, po co ja to w ogóle czytam. I tak przez całą opowieść. Raz miałam ochotę rzucić książkę w kąt (ale dzielnie znosiłam te momenty), by za chwilę nie móc się oderwać od lektury pochłonięta rozwojem wydarzeń. Za to zakończenie… Jak dla mnie tylko jeszcze pogorszyło sytuację. Nie wiem więc, jak tę książkę odebrać. Czy była dobra, czy wręcz przeciwnie? Trudno też mi stwierdzić, których momentów było więcej.

Sam pomysł na historię Julii mógłby być interesujący, gdyby nie to, że opowieść bazuje dość mocno na znanych wszystkim schematach i filmach (mnie oprócz X-menów skojarzyła się jeszcze „Fantastyczna Czwórka”). Na początku trudno też było mi się wczuć w narrację powieści, bo mimo że historię opowiadała sama Julia, posługiwała się ona momentami tak poetyckimi wyrażeniami i porównaniami, że aż się człowiek zaczynał zastanawiać, czy ona rzeczywiście jest nastolatką potrafiącą zabijać ludzi dotykiem, której życie skupiało się do tej pory na wizytach w sądach, u kuratorów i policji, czy poetką z powołania. Właściwie nie jest to jakaś wielka niedogodność, której należałoby się szczególnie mocno czepiać, ale mnie osobiście momentami kazało przewracać oczami. Co innego, gdyby to był trzecioosobowy narrator. Choć poza tym nie mogę na nic więcej narzekać.

Autorka posługuje się (poza momentami natchnienia, oczywiście) dość prostym językiem, w obrazowy sposób przedstawiając nam tak otoczenie Julii, jak i ją samą. Bohaterowie na szczęście nie są bezpłciowi, wzbudzają (choć niewielkie) emocje i mimo że Adam i główny wróg Julii – Warner – nie zostali jakoś szczegółowo przedstawieni, wiemy o nich na tyle dużo, by nie zniknęli nam gdzieś w tłumie postaci zajmujących drugi plan. Tym, czego trochę mi brakowało, to jakieś szersze wyjaśnienie katastrofy, która dotknęła nasz świat, przez co trudne do odgadnięcia stały się podstawy takich a nie innych zachowań postaci, zarówno tych pozytywnych jak i ich przeciwników. Zabiegiem, który zwraca uwagę jest przekreślanie niektórych słów, a czasem i całych zdań, a także częste powtarzanie niektórych wyrażeń, co prawdopodobnie wskazuje na emocje głównej bohaterki.

Szczerze powiedziawszy jestem… rozczarowana. Na samym początku, w okolicach premiery powieści byłam święcie przekonana, że to będzie coś superekstrałał, a choć mój zapał studziły później kolejne recenzje, cały czas liczyłam na to, że jednak będzie lepiej. Niestety, choć historia Julii miała potencjał i to niemały, tak samo kolejna dystopijna wizja świata, autorce nie udało się w pełni go wykorzystać. „Dotyk Julii” nie jest powieścią złą, a raczej dość przeciętnym czytadłem, które może stanowić jako taką rozrywkę, choć tej można by z powodzeniem poszukać gdzie indziej. Tym razem nie polecam, ale też nie odradzam – być może znajdzie się ktoś, kto takie powieści lubi i nie przeszkadzają mu występujące w niej wady, tym razem w moim odczuciu niestety liczniejsze niż zalety. Zakończenie powieści zdecydowanie wskazuje na to, że będzie jakiś ciąg dalszy, ale ja jeszcze zastanowię się nad tym, czy warto tę historię kontynuować.

[Otwarte 2012, 330 str.]